Hippe koffie uit grootmoeders tijd

Loop je in Schiedam koffie- en theespeciaalzaak ExpresZo naar binnen, dan tref je daar Judy en Miranda den Toom. Het zijn moeder (75) en dochter (50), maar ze kletsen als een getrouwd stel.

Judy: “Koffie zie je tegenwoordig ineens overal

Miranda “Ja, hipsters drinken koffie”.

Judy. “Die vragen allemaal om slow coffee” .

Miranda. “Maar dat is gewoon filterkoffie. Dat maak ik dan gewoon. Het is nu dan wel hip, maar het komt nog uit grootmoeders tijd”.

Judy en Miranda zijn bekende gezichten in Schiedam. Judy werkt al bijna veertig jaar in de winkel, Miranda groeide op in de stad. Sommige van de klanten komen er al net zo lang als Judy er werkt. En de kinderen van die klanten, die vroeger nog niet met hun neus over te toonbank kwamen, komen nu weer met hun kinderen.

In de winkel staan de glazen koffiepotten in rijen in een kast van donker hout: café del mundo, Salawesi Kalosi, Panama Boquette. Thee, koffie, chocolade, mokken, theeknijpers. Nog veel meer dan koffie zijn er potten met thee. Sweet cherry blossom. Het geheim van Toetanchamon. Caribbean Magic. In de zaak hangt een zoete, kruidige lucht.

Gevlucht voor het bombardement

ExpresZo kwam in 1944 naar Schiedam. De oprichter van de winkel, die toen nog anders heette, vluchtte weg voor de verwoesting van het bombardement. Een aantal decennia later loopt een 36-jarige Judy langs de winkel en ziet een advertentie hangen. Verkoopster gezocht. “Dat is wat je altijd gewild hebt!”, zei haar man. Op 1 september 1978 had ze haar eerste werkdag. 

Zo worden kinderen groot in Schiedam

Het is een soort ritueel in Schiedam. Moeders die hun kinderen voor de eerste keer alleen om een boodschap sturen, sturen ze naar Miranda en Judy. Om wat chocola te halen, of koffie, of thee, of iets anders. Meer dan een zaak is ExpresZo een buurthuis. Judy en Miranda komen op verjaardagen van klanten. Of op hun crematies.

Met de tram naar de Kaapse Brouwers

Soms maken ze uitstapjes. Dan gaat Judy met een vriendin met de tram of metro naar Rotterdam. Naar de Fenixloodsen, of de Kaapse Brouwers. Maar het leven van Judy en Miranda speelt zich voornamelijk af in stad aan de Schie.

Miranda: “Het is opvallend hoe negatief Schiedammers kunnen zijn. We hebben een oud centrum. De hoogste molen ter wereld. Zien ze niet.”

Judy: “Waar ze wel naar kijken, is naar de lege winkels.

Miranda: ”Dan zeg ik: ‘Als u zich nou even omdraait, ziet u winkeltjes die wél open zijn.’”

Judy: “Maar de mensen die bij ons naar binnen komen, gaan lachend naar buiten. Daarom komen ze hierheen.”